Pomiar jakości powietrza we Włosienicy - Wiadomości z Gminy Oświęcim

Rodzaj pomiarów

Pomiarom podlegało stężenie pyłu zawieszonego PM 10. Pył zawieszony to mieszanina cząsteczek stałych znajdujących się w powietrzu, wraz ze znajdującymi się na nich substancjami, takimi jak: siarka, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, metale ciężkie, dioksyny, alergeny. W skład pyłu PM10 wchodzą cząsteczki różnej wielkości, w tym szczególnie groźny dla zdrowia PM2,5.

Normy WHO

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 2021 r. ogłosiła nowe wytyczne dotyczące jakości powietrza. Zmiana wyników podyktowana była wynikami badań naukowych, pokazujących wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie nawet w niższych stężeniach niż sądzono wcześniej. Nowe wytyczne dla pyłu PM10, wskazują, że jego maksymalne stężenie w ciągu roku nie powinno przekraczać 15 µg/m³ (przedtem 20 µg/m³). Dopuszczalne stężenie dobowe PM10 nie powinno natomiast przekraczać 45 µg/m³ (dotąd 50 µg/m³).

Na wykresach zamieszczonych w tym tekście można zobaczyć dane dotyczące normy dobowej, poziomu informowania oraz poziomu alarmowego. Wynika to z poziomów określonych dla PM10 w Polsce:

dopuszczalny 50 µg/m³ (dobowy)
informowania 200 µg/m³ (dobowy)
alarmowy 300 µg/m³ (dobowy)

Wyniki pomiarów we Włosienicy

Pyłomierz zlokalizowany był na balkonie Przedszkola Samorządowego we Włosienicy i mierzył stan powietrza od 6 do 25 marca. Odczyt był zapisywany automatycznie co godzinę. Wyniki zaprezentowane są na poniższym wykresie.

Jak widać, najgorzej pomiary wypadły w środkowym okresie – od 16 do 23 marca jakość powietrza wielokrotnie przekraczała dopuszczalne normy. Warto odnotować, że 19 i 20 marca ogłoszony został 1 stopień zagrożenia zanieczyszczeniem powietrza dla naszego powiatu.

Średnia dobowa pomiarów wskazuje na przekroczenie dopuszczalnych norm w ciągu 7 z 19 dni. To ponad 36% czasu pomiarów.

Jak wyglądała pogoda w czasie, gdy pyłomierz znajdował się we Włosienicy? Czy mogła mieć wpływ na stan powietrza? Poniżej można sprawdzić wykresy archiwalne pochodzące ze strony meteoblue.

Temperatura, wilgotność względna oraz opady utrzymywały się na podobnym poziomie przez cały okres pomiarów. Znaczącą różnicę widać jednak w intensywności wiatru – od 16 do 23 marca wiatr był zdecydowanie słabszy. Widać tutaj wyraźną korelację z pogorszeniem stanu powietrza. Z uwagi na mniejszy wiatr, zanieczyszczenia nie były rozpraszane, dlatego jakość powietrza w tym okresie uległa pogorszeniu.

Wyniki pomiarów pyłomierza we Włosienicy dostępne są [TUTAJ].

Pomiar jakości powietrza w Grojcu

W styczniu tego roku podobne pomiary wykonywane były w Grojcu – informację o wynikach można znaleźć [TUTAJ].

Porównanie z wynikami pomiarów w Radziemicach

W podobnym czasie co we Włosienicy (13-25 marca), drugi pyłomierz Krakowskiego Alarmu Smogowego mierzył stężenie zanieczyszczeń powietrza w Radziemicach – miejscowości położonej w odległości około 37 km od Krakowa w kierunku północno-wschodnim. Poniżej można zobaczyć przybliżoną lokalizację obu pyłomierzy.

/mapa pochodzi z serwisu Małopolska Biblioteka Cyfrowa/

Niestety, jeżeli chodzi o stan powietrza w omawianym okresie, wypadamy zdecydowanie gorzej niż Radziemice. W ciągu trwania pomiarów, w Radziemicach tylko raz wynik przekroczył 100 µg/m³. Średnia dobowa nie została przekroczona ani razu. Wykresy pogodowe nie wskazują na znaczące różnice w tym zakresie pomiędzy wiatrem, temperaturą i opadami, dlatego to nie pogoda wpłynęła na nasz gorszy wynik.

Rozwiązania

Co możemy zrobić, aby stan powietrza w naszej gminie się poprawił? Przede wszystkim zrezygnować z ogrzewania budynków przestarzałymi kotłami na paliwo stałe. Obecnie można starać się o dofinansowanie do wymiany ogrzewania, z programów prowadzonych przez gminę oraz ogólnopolskiego programu „Czyste Powietrze":

Kolejnym działaniem, jakie możemy podjąć, jest ograniczenie korzystania z samochodów spalinowych – jeżeli nie musimy jechać samochodem, wybierzmy rower lub idźmy pieszo. Jeśli musimy jechać samochodem – zabierzmy kogoś ze sobą. Może ktoś z Twoich sąsiadów codziennie jeździ do pracy w tym samym kierunku? Jeden samochód to mniej zanieczyszczeń niż dwa lub trzy auta! A wspólne przejazdy to ulga nie tylko dla środowiska, ale też dla portfela.

Wpływ pyłu na zdrowie

Wielkość cząstek pyłu PM10 i PM2,5 sprawia, że mogą przeniknąć do płuc, następnie do krwi, a wraz z nią do całego organizmu. Oddychanie powietrzem, w którym przekroczone są stężenia pyłu, nie pozostaje bez wpływu na zdrowie. Wśród najczęściej spotykanych skutków można wskazać choroby układu krążenia, układu oddechowego, astmę i alergie.

Przekroczenie stężeń wskazuje na konieczność ograniczenia aktywności na zewnątrz, zwłaszcza w przypadku osób najbardziej narażonych na negatywne skutki zdrowotne – dzieci, młodzież, osoby starsze czy chorujące na choroby układu krążenia i układu oddechowego.

Przyczyny zanieczyszczenia powietrza

W Polsce główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza jest ogrzewanie budynków mieszkalnych przestarzałymi technologiami, opartymi na paliwie stałym, zwłaszcza węglu. Stare kotły i piece są zarówno mało efektywne w porównaniu z nowymi technologiami (tylko część energii pochodzącej z paliwa zostaje rzeczywiście spożytkowana na cel ogrzewania budynku), ale również emitują olbrzymią liczbę zanieczyszczeń wpływających na nasze zdrowie.

Kolejnym powodem zanieczyszczenia powietrza jest transport. Korzystanie z pojazdów wyposażonych w silniki spalinowe negatywnie wpływa zarówno na stan powietrza jakim oddychamy, jak i na klimat. Na trzecim miejscu trucicieli znajduje się przemysł. Jednak duże przedsiębiorstwa pracują, a samochody jeżdżą przez cały rok. Ze smogiem borykamy się każdej zimy, co wskazuje, że głównym problemem pozostają nasze własne kominy.

Stały pomiar jakości powietrza

W każdym sołectwie gminy Oświęcim zainstalowany jest sensor jakości powietrza Airly. Dzięki temu wszyscy możemy sprawdzać jakim powietrzem w danym momencie oddychamy. Wyniki sensorów można sprawdzić poprzez aplikację w telefonie komórkowym oraz na stronie internetowej [TUTAJ].

Zrealizowano w ramach projektu „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” LIFE-IP MALOPOLSKA / LIFE 14 IPE PL 021 dofinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej oraz środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.