Miejscowości tworzace Gminę Oświęcim przez wieki dzieliły los miasta; znanego na całym świecie głównie z powodu tragicznego dziedzictwa, naznaczonego ludobójstwem.

Dawny hitlerowski obóz KL Birkenau, największe w dziejach ludzkości cmentarzysko, centralne miejsce zagłady Żydów i innych narodów, leży na terenie gminy w Brzezince.

 

Ale historia tych terenów jest o wiele głębsza. Oświęcimski gród i ziemia oświęcimska wyrosły w pierwszym okresie państwowości polskiej. Po podziale Księstwa Opolskiego ziemia oświęcimska przypadła, pod koniec XIII wieku, Księstwu Cieszyńskiemu, by po następnych kilkudziesięciu latach stać się samodzielnym księstwem, które z kolei przez ponad 100 lat podlegało Koronie Czeskiej. W 1564 roku na mocy przywileju inkorporacyjnego wydanego przez króla Zygmunta Augusta zostało wcielone do Korony Polskiej. W 1772 roku, w wyniku pierwszego rozbioru Polski, ziemia oświęcimska weszła w skład zaboru austriackiego. Akta parafialne Grojca zawierają z lat 1856-1867 korespondencję z C.K. Urzędem Powiatowym w Oświęcimiu. Wskazywałoby to, że już w tym czasie Oświęcim był powiatem. Ponownie w 1910 roku powstało starostwo oświęcimskie, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości - powiat, będący częścią województwa krakowskiego. Ziemia Oświęcimska została zajęta przez wojska niemieckie już w pierwszych dniach września 1939 roku, a na początku października włączona do III Rzeszy Niemieckiej. W kwietniu 1940 roku na Zasolu okupanci rozpoczęli budowę obozu koncentracyjnego Auschwitz, a w rok później - w Brzezince - gigantycznego obozu Birkenau. Od 1942 roku KL Birkenau był największym ośrodkiem masowej zagłady, głównie ludności żydowskiej, którą zwożono tu ze wszystkich krajów okupowanej Europy.

 

Po wojnie Ziemia Oświęcimska znalazła się - w ramach powiatu bielskiego - w województwie krakowskim, a od 1951 roku tworzyła samodzielny powiat w tymże województwie, by w 1975 roku znaleźć się w nowo utworzonym województwie bielskim. Po kolejnej reformie administracyjnej, w 1999 roku, Gmina Oświęcim weszła w skład powiatu oświęcimskiego i powróciła do województwa małopolskiego.

 

Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej